De herfst laat zich al kennen, maar de zomer is nog niet helemaal uitgerangeerd. Sanne Huysmans zet zich op het terras voor de boekhandel en verdraagt achtereenvolgens een lege computerbatterij, een volgeschreven – dus nutteloos – notitieboek én een lege stylo, voor ons gesprek goed en wel op gang kan komen. Ook een aarzelende regenbui en het weinig subtiel plaatsen van de scheefste parasol van Vlaanderen brengen haar niet van de wijs. Je zou het kalmerende effect aan de kamillethee binnen handbereik kunnen toeschrijven, maar de rust is geheel haar eigen. “Uiteindelijk kies je zelf hoe moeilijk of gemakkelijk je iets maakt”, zegt de auteur van het Confituur Boekhandelsgeschenk. “Dat heb ik ontdekt tijdens het schrijven van mijn tweede roman.”

door Gert De Bie

---

Je had net je tweede roman Iemand moest het doen bij uitgeverij Koppernik gepubliceerd, toen de vraag van de Confituurboekhandels kwam om een novelle als geschenkboek voor hun klanten te schrijven. Zat er nog wat in je pen?
“Toen de vraag kwam, was ik al aan mijn derde roman begonnen. In mijn hoofd is die al klaar, ik moet ‘m alleen nog opschrijven. Er lagen dus niet meteen ongebruikte ideeën op de plank. Maar dat vind ik eigenlijk wel goed, dan moet ik terugvallen op creativiteit en improvisatie. Mijn man Niels is muzikant en als die een optreden heeft gaat hij ‘spelen’. Zo wil ik ook naar schrijven kijken: in het moment opgaan en spelen. Het neemt de sérieux van het schrijfproces wat weg. De stukken die ik al spelende schreef, vind ik nadien dikwijls de plezantste. Het idee dat een creatief proces heel zwaarwichtig moet zijn, wil ik loslaten.”

Heeft het gewerkt?
“Ja, het heeft een verhaal over konijnen opgeleverd (lacht).”

Watership Down werd al eens geschreven, Sanne.
“(lacht) Natuurlijk zeg ik niet dat schrijven alleen maar een spel is. Kunstenaar zijn betekent wel iets, je moet dat niet kapot relativeren. Maar wie je bent en waar je over nadenkt, sluipt zo ook wel in je tekst, tijdens het schrijven wil ik daar eigenlijk niet te veel mee bezig zijn. De omwenteling gaat over een man die plots in de steek wordt gelaten door zijn vriendin. Hij neemt de breuk sereen op en sluit vriendschap met het konijn dat zijn vriendin heeft achtergelaten. Een nogal eenzijdige relatie natuurlijk. Tot ook het konijn ontsnapt en het dier zijn plek in het wild probeert te vinden. Ik geef graag een stem aan de omgeving en de natuur,
in Iemand moest het doen was het een boom, nu is het een konijn.”

Is dat gewoon een leuk perspectief om te hanteren en zo een fris licht in een verhaal te laten schijnen of zit er meer achter?
“Ik vind het nodig om het perspectief van de natuur in te nemen en het menselijke perspectief wat onderuit te halen. De mens is maar één soort naast alle andere. Ik zou willen dat we ons minder buiten de natuur zouden zetten en ertegen strijden. In deze novelle vraag ik me af wat er nodig is om je thuis te voelen in een bepaalde omgeving. Dat is niet zo anders voor mensen als voor konijnen, denk ik.”

Een stukgelopen relatie, vriendschap met een huisdier, je weg zoeken in je omgeving; net als in Iemand moest het doen snij je in De omwenteling herkenbare, alledaagse thema’s aan. Zoek je die bewust op?
“Ja, ik wil schrijven over ‘hoe te leven’, als een praktische vraag, niet als een abstract ideaal. Ik merk dat ik het vaak heb over de verhouding tussen individu en gemeenschap. Ik denk dat de gemeenschap het niveau is waar betekenis ontstaat en leven zin krijgt. ‘De politiek’, ‘het onderwijs’, ‘de wereld’, daar kan ik niets mee, dat is te groot. Ik kan er me geen gezichten bij voorstellen. In de grote thema’s van vandaag, zoals klimaat, gaat het vaak over dat grote, overkoepelende niveau of, net omgekeerd, over het individu. Terwijl ik denk dat de antwoorden tussenin liggen: bij de gemeenschap. Want in een gemeenschap kan je problemen aanpakken, soms zelfs oplossen, daar heb je als individu macht. Als iedereen een fatsoenlijk mens is in zijn gemeenschap, verandert uiteindelijk ook de wereld.”

Een fijne gedachte, vind ik dat: concreet, behapbaar en hoopvol.
“Als ik naar concrete gemeenschappen kijk, ben ik heel positief. Een paar honderd mensen samen, kunnen fantastische dingen realiseren. Pas als ik naar grotere gehelen kijk, word ik soms verdrietig. Neem nu boekhandels: ook die vormen gemeenschappen. De mensen die er komen zijn allemaal verschillend maar delen iets waardevols en gaan via boeken in dialoog. Soms alleen in gedachten, soms in persoonlijke contacten. Dat is mooi. Op zulke plekken krijgt de wereld vorm en zin.”

Een mooi compliment om als boekhandelaar te ontvangen, eentje dat ik graag mee doorgeef aan de klanten van onze winkels.
“Je mag echt niet onderschatten wat je op die schaal kan betekenen en welke impact je als individu, bijvoorbeeld als boekhandelaar, hebt. In mijn schrijverschap hebben de Confituurboekhandels tot nog toe zeker een verschil gemaakt. Het winnen van de publieksprijs met mijn debuut Rafelen deed me niet alleen persoonlijk erg veel plezier, het heeft me ook als schrijver verder gebracht. Het heeft zeker geholpen bij het verschijnen van mijn tweede roman en hoe die is ontvangen door pers en publiek. De kans krijgen om nu als jonge schrijver dit geschenkboek te mogen schrijven, is opnieuw een flinke duw in de rug. Schrijver worden is niet rond na één boek. Door De omwenteling te schrijven, ontstaat er stilaan een oeuvre. Ik zie weer wat duidelijker wat ik aan het proberen ben, welke thema’s ik belangrijk vind en waar ik naartoe wil. Dit geschenkboek heeft me zeker geïnspireerd: er zijn ideeën voor nog twee romans ontstaan. Ik moet jullie eigenlijk bedanken voor nog eens zes jaar werk (lacht).”

12/12

Dag van de Onafhankelijke Boekhandel

Bij aankoop van 25 euro aan literatuur ontvang je gratis De Omwenteling, het exclusieve geschenkboek dat Sanne Huysmans schreef voor de Confituurboekhandels.